پیچ خشکه
یکی از پر مصرف ترین پیچ های موجود در بازار کشور پیچ خشکه است.
- متریال عمده این پیچ از کربن استیل می باشد.
- پیچ به شکل یک استوانه و دارای شیار های مار پیچی است .
- برای مواد سخت و نرم متمایز می باشد.
واژه خشکه مترادف واژه فولاد در فارسی می باشد. بنابراین منظور از پیچ خشکه همان پیچ فولادی است.
پیچ ها اگر چه زیاد مورد توجه قرار نمی گیرند و به نظر حایز اهمیت نیستند، اما افتخاری در صنعت ساخت و ساز، سرگرمی، مبلمان،… هستند. برای اتصال هر نوع وسیله ای استفاده می شوند. این اتصال دهنده ای ریز و کوچک به معنای واقعی کلمه همه چیز را در در کنار هم قرار می دهند . بنابراین انتخاب و کار با مواد مناسب بسیار مهم است .
تعریف پیچ و مهره فولادی (خشکه)
پیچ و مهره های فولادی (خشکه) متناسب با شرایط استفاده، در گرید ها و آلیاژهای متنوع تولید می گردند و در نتیجه خواص مکانیکی متنوعی، از جمله استحکام کششی را شامل می گردند.استحکام کششی مقدار تنش است که یک پیچ می تواند تحمل کند. بنابراین هر چه استحکام کششی بیشتر باشد، قابلیت تحمل بار پیچ بیشتر است و در مصارف سنگینی چون ماشین آلات صنعتی و یا سازه های سنگین قابل استفاده خواهند بود.
گریدهای پیچ و مهره های خشکه
گرید های متنوع از طریق علائم اختصاری تعریف شد های روی پیچ ها مشخص می گردند. که با توجه به نوع استاندارد،این علائم تعیین می گردند.
در کشور ما بیشتر از استاندارد متریک در تولید پیچ و مهره ها استفاده می گردد. علاوه بر استاندارد متریک پیچ هایی که طبق استاندارد آمریکایی SAE تولید می گردند نیز مورد استفاده قرار می گیرند. در ادامه انواع نماد های مورد استفاده در علامت گذاری گرید پیچ و مهره های فولادی در استاندارد های متریک و SAE را معرفی می کنیم.
جدول پیچ و مهره های متریک |
|||||
علامت اختصاصی |
کلاس و مواد |
محدوده اندازه اسمی |
ویژگی های مکانیکی |
||
بار اثبات (MPa) |
حداقل قدرت تسلیم |
حداقل مقاومت کششی |
|||
کلاس 8.8 فولاد کربن متوسط، کوئنچ شده و تمپر شده |
همه سایزهای زیر 16 میلی متر |
580 |
640 | 800 | |
16 میلی متر
72 میلی متر |
600 | 660 |
830 |
||
کلاس 10.9 فولاد آلیاژی، خاموش شده و حرارت داده شده |
5 میلی متر
100 میلی متر
|
830 | 940 |
1040 |
|
کلاس 12.9 فولاد آلیاژی، خاموش شده و حرارت داده شده |
1.6 میلی متر
100میلی متر
|
970 | 1100 |
1220 |
|
معمولا A4 یا A2 |
ضد زنگ A-2 و A-4 آلیاژ فولاد با کروم و نیکل |
همه اندازه ها تا
20 میلی متر |
N/A | 210 min
450 typical |
500 min 700 typical
|
مقاومت کششی: حداکثر بار در کشش (از هم جدا شدن) که یک ماده می تواند قبل از شکستن یا شکستگی تحمل کند. بار اثبات: یک بار کششی محوری است که محصول باید بدون هیچ شواهدی دال بر ست شدن دائمی آن را تحمل کند. 1MPa = 1N/mm 2 = 145 پوند/اینچ 2 استحکام تسلیم: حداکثر باری که در آن یک ماده تغییر شکل دائمی خاصی را از خود نشان می دهد
|
تفاوت پیچ ها
قبل از اینکه در مورد این که کدام پیچ برای چه پروزه ای مناسب هست باید تفاوت های هر پیچ را بدانیم و اینکه هنگام خرید این را در نظر داشته باشید که کدام پیچ برای پروزه کاری شما مناسب هست .
- در نظر داشته باشید که باید طراح پیچ را در بیت مناسب هماهنگ کند.
- خوشبختانه مجموعه عای مته دارای چند بیت هستند که تقریبا در هر اندازه استاندارد پیچ و پیکربندی طراحی متناسب هستند.
- بخاطر اینکه برای سر پیچ ها شکل های گسترده ای دارند و شامل ستاره های دارای 6 نقطه و 5 نقطه، طرح های سر شش گوش و مربع و چندین طرح ترکیبی مانند صلیب است .
تفاوت در جنس ساخت
پیچ ها با توجه به موادی که در ساخت آن ها استفاده می شود به چند گروه تقسیم می شوند. در ساخت پیچ از موادی هم چون
- آلومینیوم
- برنج
- آلیاژ مس
- پلاستیک
- فولاد
- استیل
- فولاد ضد زنگ
- تیتانیوم
استفاده می شود. پیچ خشکه پیچی است که در ساخت آن از فولاد ضد زنگ استفاده می شود. این پیچ از جمله مقاوم ترین انواع پیچ به حساب می آید. پیچ ها از نظر شکل ظاهری، گرید، رزوه و . . . به مدل های مختلفی تقسیم می شود. اما هر مدل پیچی که از فولاد ساخته شده باشد خشکه می نامیم.
گرید یک پیچ، ویژگی های بارز یک پیچ را نشان می دهد.
این واژه صنعتی که یک عدد است، نشان می دهد که یک پیچ از چه مواد اولیه ساخته شده است، مقاومت و سختی آن تا چه اندازه است، استحکام پیچ و میزان تحمل بار پیچ تا چه اندازه ای می باشد.
پرکاربردترین گریدهای مصرفی در صنعت و ساختمان سازی شامل گرید 10.9 و 8.8 و 12 می باشد.
در این میان گرید 10.9 به دلیل استحکام و ویژگی های استاندارد، بیشترین کاربرد را دارد. گرید 4 و 5 از آهن ساخته شده اند و مقاومت پایین تری دارند. گرید 8.8 قادر به تحمل وزن۸۰ کیلوگرم است. این در مورد گرید 12 بسیار بیشتر است به طوری که پیچ های این گرید تحمل باز 3۸۵ مگاپاسکال و وزن 120 کیلوگرم را دارند.
نحوه تولید پیچ خشکه :
نحوه تولید پیچ های خشکه بدین صورت است که ابتدا از مفتول CK45 استفاده می شود و پس از کشش و قالب گیری در دستگاه مخصوص پیچ خشکه تولید می شود.
پیچ های خشکه به صورت نیم دنده و تمام دنده تولید می شود که هر دو آن ها کاربرد های زیادی دارند و بر خلاف پیچ های آهنی که نوع نیم دنده ی آن کاربرد ندارد در پیچ های خشکه اتفاقاً نوع نیم دنده ی آن کاربرد های بیشتری هم دارد، همچنین پیچ های خشکه در دنده های میلیمتر معمولی و دنده درشت و دنده اینچی تولید می شود که نوع دنده میلیمتر آن پر مصرف ترین نوع آن ها می باشد اما از نوع دنده درشت و اینچی هم در مصارفی همچون خودرو سازی و….. استفاده می شود.
این پیچ ها را علاوه بر نوع خود رنگ یا همان سیاه آن به صورت گالوانیزه سرد و گرم و داکرومات استفاده می شود.
-
به طور مثال
آنچه به عنوان پیچ خشکه 8.8 در بازار رواج دارد ، پیچ فولادی گرید 8.8 می باشد.
همین طور پیچ خشکه 10.9 ، پیچ فولادی گرید 10.9 می باشد.
مهره خشکه نیز همان مهره فولادی است البته درجه سختی یا گرید مهره با یک عدد نمایش داده می شود و بجای گرید از کلاس نام برده می شود . بنابراین می گوییم مهره کلاس 8 یا مهره کلاس 10. مهره خشکه HV همان مهره فولادی کلاس HV10 است که به آن مهره خشکه گوشدار نیز می گویند.
- گل پیچ به صورت آلن یا شش گوشه است.
- در دنده های مختلف مانند درشت، معمولی و اینچی ساخته می شود.
- با مواد اولیه فولاد کربن استیل و گرید کششی ۸.۸
- این محصول از لحاظ میزان کربن استفاده شده در فولاد ساختاری در پایین ترین سطح ممکن در بین پیچ های خشکه قرار می گیرد و در حقیقت به عنوان یک محصول نرم شناخته می شود.
- این پیچ و مهره می تواند تنش معادل با ۸۰۰ مگا پاسکال را تحمل کند و برای تحمل وزن نزدیک به ۸۰ کیلوگرم مناسب است.
- این نشان می دهد که پیچ و مهره خشکه کلاس ۸ می تواند حداقل ۳۰ کیلوگرم وزن بیشتر نسبت به پیچ های آهنی معمولی را تحمل کند.
پیچ خشکه با مواد اولیه فولاد آلیاژی و گرید کششی ۱۰.۹
در این محصول مقدار کربن استفاده شده در فولاد بدنه نسبت به پیچ و مهره کلاس ۸ بیشتر است و طبق استاندارد بین المللی ASTM 324 تولید شده است. این محصول می تواند تا ۱۰۰ کیلوگرم وزن را تحمل کند و قطر اسمی آن از ۵ میلیمتر تا ۴۲ میلیمتر متغیر است. این ویژگیها باعث شده که توانایی تحمل تنش معادل با ۹۴۰ مگاپاسکال را داشته باشند و به عنوان یک گزینه محبوب برای ساخت دکل های مخابراتی و استفاده در صنعت نفت و گاز شناخته شود.
پیچ خشکه با مواد اولیه فولاد آلیاژی و گرید کششی ۱۲.۹
این محصول که در اصطلاح عامیانه به عنوان پیچ خشکه کلاس ۱۲ شناخته می شود، بیشترین کربن را در ساختار فولادی خود دارد و روی آن عملیات سخت کاری حرارتی هم صورت گرفته است.
در ساخت این نوع پیچ و مهره از استاندارد بین المللی ASTM F568 استفاده شده که مقاومت خستگی آن ۱۱۰۰ مگاپاسکال و تنسایل مقاومتی آن هم ۱۲۲۰ مگاپاسکال است.
این نوع پیج در عین حال که بسیار سخت و محکم است به عنوان یک پیچ شکننده شناخته میشود و میتواند باری معادل با ۱۲۰ کیلوگرم یا ۱۱۷۷ نیوتن را تحمل کند
- پیچ خشکه کلاس ۸.۸ از پر مصرف ترین نوع پیچ شش گوشه در صنایع مختلف می باشد.
- و سختی و پایداری متوسطی دارد و معمولا دنده درشت و به شکل شش گوشه یا آلن است.
- وبه صورت داکرومات یا گالوانیزه تولید می شود.
- پیچ گرید ۸.۸ با تحمل حداکثر ۸۰% از تنسایل خود تغییر شکل دائمی داده یا کشیده می شود.
استاندارد تولید پیچ شش گوش خشکه 8.8
- پیچ شش گوش خشکه کلاس 8.8 دارای دنده هایی از نوع COARSE THREADED یا دنده درشت میلیمتری می باشد که هم بصورت نیم دنده طبق استاندارد DIN931 و هم بصورت تمام دنده طبق استاندارد DIN933 تولید می شود.
- این استاندارد ها دارای کد های معادل در دستگاه های EN , ISO نیز می باشند که با طول گام و عمق دنده برابر برای پیچ خشکه تعریف شده اند.
- پیچ خشکه 8.8 پر مصرف ترین گرید پیچ شش گوش در صنایع ماشین سازی و اتصالات ماشین آلات صنعتی می باشد که با کد 8.8 بر روی سطح گل پیچ و در زیر برند تولید کننده معرفی می شود.
- برند های مختلف ایرانی، تایوانی و چینی در حال حاضر به تولید پیچ خشکه کلاس 8.8 می پردازند.
پیچ خشکه یک اصطلاح فنی و معرفی یکی از مهمترین ویژگی های بکار گرفته شده در ساخت پیچ و مهره است که می تواند به ما در انتخاب گزینه مناسب کمک کند.
- در حقیقت این اصطلاح مربوط به استفاده از فولاد با کربن متوسط در ساخت پیچ و مهره است که معیاری از استحکام آن در برابر شرایط مختلف مانند تنش فشاری یا حتی خوردگی است. بنابراین در کاربرد آن می تواند بسیار مهم و تاثیرگذار باشد.
اصطلاح پیچ خشکه برای محصولاتی به کار گرفته میشود که
- درجه سختی آن ها نسبت به آهن و فولاد معمولی بیشتر بوده
- در ساخت آن ها از فولاد با میزان کربن متوسط استفاده شده باشد
- پیچ های خشکه به ازای هر میلی متر مربع از سطح مقطع خود باری برابر 80 کیلوگرم را تحمل می کنند که حدود 30 کیلوگرم بیشتر از پیچ های آهنی است.
- پیچ خشکه در ساختار خود درصد کربن بالاتری دارد که این امر موجب بالا رفتن سختی آن به میزان قابل ملاحظه ای نسبت به پیچ آهنی می شود.
موارد استفاده از پیچ خشکه
- در صنایع ماشین سازی،ساختمان سازی،پتروشیمی،صنایع نفتی،قطعه سازی،سوله سازی و … کاربرد دارد.
- در بازار پیچ های خشکه به رنگ سیاه موجود است و نسبت به پیچ آهن پایدار تر می باشد.
- این پیچ به روش سرد و گرم گالوانیز می شود و موجود می باشد
- در نتیجه این روش باعث می شود در برابر مواد خورنده مقاوم تر باشد.
- این پیچ نسبت به پیچ آهنی قیمت بیشتری نیز دارد.
مقایسه پیچ خشکه 8.8 و پیچ آهنی 5.6
در بسیاری وارد برای مشتریان که با اطلاعات فنی پیچ و مهره ها آشنایی چندانی ندارند سوال پیش می آید که منظور از پیچ خشکه و یا پیچ 8.8 چیست و تفاوت آن با پیچ آهنی کلاس 5.6 در کجاست. برای توضیح بیشتر پیرامون تفاوت ها و قبل از اینکه وارد جرئیات عددی و مشخصات مکانیکی پیچ خشکه 8.8 شویم باید بگوییم در کل تفاوت دو پیچ در مقاومت در برابر کشش و سختی می باشد و هر دو پیچ بصورت بدون آبکاری مقاومت محیطی چندانی در برابر زنگ زدگی بر خلاف پیچ و مهره استیل ندارند و به سرعت اکسید می شوند. اما تفاوت در مقاومت کششی، سختی و تنسایل پیچ خشکه کلاس 8.8 و پیچ آهنی 5.6 در واقع چقدر است که اختلاف قیمت بسیار زیادی را برا آنها بوجود آورده است؟ تقریبا دو برابر.
تنسایل پیچ خشکه 8.8 حدود 800 مگاپاسکال و تنسایل پیچ آهنی کلاس 5.6 حدود 480 مگاپاسکال است یعنی در شرایط برابر هر میلیمتر مربع از سطح مقطع پیچ خشکه 1.8 برابر مقاومت کششی بالاتری دارد.
ممنون می شویم نظرات ارزشمند خود را در مورد این مقاله در قسمت کامنت ها با ما اشتراک بگذارید.
نظر اینکه , بسیار عالی و جامع و آموزنده و مفید بود 💚💚💚💙💙💙💙💙
ممنون بابت نظرتون…
این مقاله واقعا جامع و عالیه